2015: International Year of Soils

De 68e Algemene Vergadering van de VN heeft 2015 uitgeroepen tot het Jaar van de Bodem, om aandacht te vestigen op de enorme verscheidenheid aan ondergronds leven en de al even enorme impact ervan. Denk bijvoorbeeld alleen al aan onze voedselveiligheid.

De bodem van een enkel ecosysteem kan tot wel miljoenen verschillende soorten organismen bevatten: van de meest minuscule bacteriën en schimmels tot aan aardwormen, mieren en mollen.

Het totale aantal levensvormen loopt in de vele miljarden. Zo is het aantal organismen in één schepje gezonde grond al groter dan het totale aantal mensen op aarde!

Naamloos

Maar zoveel als we denken te weten over het leven boven de grond, zo onbekend - en vaak onbemind - is die duizelingwekkende ondergrondse biodiversiteit. Veel soorten microben hebben niet eens een naam. Terwijl het leven er zonder zulke 'hulptroepen' heel anders uit zou zien. "Alles wat we eten, drinken en aan kleren dragen hebben we dankzij het bodemleven", zegt professor Wim van der Putten (NIOO):

"Zonder bodem en bodemleven kunnen planten niet groeien en mensen zich niet voeden. Zonder bodemleven vindt geen recycling plaats van voedingsstoffen, heeft de bodem geen structuur en wordt geen schoon grondwater geproduceerd. Bacteriën en schimmels zetten organische stof om in voor de plant opneembare voedingsstoffen. Andere bodemdieren, zoals aaltjes en microarthropoden eten de bacterien en schimmels en zorgen ervoor dat hun aantallen worden gereguleerd. Regenwormen kneden alles lekker door elkaar heen en maken de bodem verder geschikt voor plantengroei."

Landgebruik

Een groot deel van onze vruchtbare grond wordt gebruikt voor landbouw. Intensieve landbouw gaat vaak ten koste van de biodiversiteit van de bodem, terwijl andere 'ecosysteemdiensten' zoals bescherming tegen ziektes uiteindelijk minstens even belangrijk zijn voor de mens.

Van der Putten: "In ons onderzoek gaan we na hoe het bodemleven zich ontwikkelt in relatie tot veranderingen in het milieu door wijzigingen in landgebruik, klimaat en invasieve exoten. Ook gaan we na hoe het bodemleven zodanig kan worden beheerd dat we op duurzame wijze voedsel en materialen voor de 'biobased' economie kunnen produceren."

Op 4 januari was Wim van der Putten te horen in de radio-uitzending van Vroege Vogels. Meer informatie over de 'onvoorstelbare onderwereld' en de impact ervan is te vinden in dit artikel.