Utrecht verovert titel Bodemdierenstad van het jaar

Utrecht is uitgeroepen tot de ‘Bodemdierenstad van het Jaar’. De stad ontvangt deze eretitel dankzij een hoge score voor de diversiteit aan bodemdieren midden in het centrum én de extra aandacht voor dat onmisbare bodemleven daar. Het is de eerste keer dat de organisatie van de landelijke Bodemdierendagen deze titel uitreikt. Bodemdieren zijn onmisbaar om een stad aangenaam en leefbaar te houden, voor alle inwoners.

Hoe bodemdiervriendelijk is het hart van onze steden? Dat onderzochten stadsecologen, NME-docenten en groenbeheerders bij de Bodemdierendagen Battle of the Cities dit najaar. Van de geselecteerde steden gaat Utrecht er nu met de hoofdprijs vandoor.

Goede runner-ups zijn Rotterdam - met een fantastisch filmpje vanuit de stadhuistuin, Maastricht – met een bijzonder hoge score langs het riviertje de Jeker, en Den Haag. Amsterdam kon door omstandigheden niet alles uitvoeren, maar had wel een bijzondere meting binnen de stadsgrenzen: van 65 waarnemers in de tuinen van het Rijksmuseum.

Met een zoektocht op het Westplein middenin de drukte van de stad scoorde het 14-koppige team van Utrecht het op-een-na hoogste cijfer tijdens de stedenbattle: een 9,1 voor de Tiny Ten. Dat zijn de tien hoofdgroepen bodemdieren die alle citizen scientists zoeken tijdens de Bodemdierendagen.

De stad onderscheidt zich vooral met veel spinachtigen, pissebedden en kevers. Naaktslakken, huisjeslakken en miljoenpoten vonden de Utrechtenaren wat minder. Molshopen ontbraken. Wel werd de gewone rookwants ontdekt. Dit bodembeestje komt pas sinds 1987 in ons land voor, met name in het zuidoosten.

(Tekst gaat verder onder de foto)

Bonuspunten

De locatie is maar 300 meter vanaf het stadskantoor, wat bonuspunten opleverde. En via (social) media liet het team de eigen stadsgenoten delen in de zoektocht en het belang van het bodemleven voor een biodiverse en klimaatbestendige stad. Kortom: tijdens de Bodemdierendagen 2022 heeft Utrecht laten zien dat het een bodemdiervriendelijke stad is, die de waardering voor de ondergrondse biodiversiteit actief uitdraagt.

“In Utrecht werken we volop om een nog groenere stad te worden. Een groene stad is een fijne stad om in te wonen, voor mensen en dieren. Het is altijd leuk en eervol als onze inzet hiervoor gewaardeerd wordt,” reageert wethouder Linda Voortman van gemeente Utrecht. “Dat geeft enorm veel motivatie om door te gaan op de ingeslagen weg.”

Bodemdiervriendelijker: het kan

In een stad gebeurt veel, met bijvoorbeeld een verdichte, vergraven of verdwenen bodem tot gevolg. Uit de gegevens van acht jaar Bodemdierendagen blijkt dat de bodems van groene tuinen en stadsparken een stuk beter scoren dan die van betegelde tuinen. Ook rond pleinen, langs wegen en straten valt nog veel te winnen. Steden kunnen het leven van de onmisbare bodemdieren makkelijker maken door er rekening mee te houden bij de inrichting en het beheer van de bodem. Denk aan minder bestrating, bodembedekkende planten, losse boomstammetjes en herfstbladeren achterlaten, en snoeien in het voorjaar in plaats van de herfst.

Meer dan de helft van de Nederlanders woont tegenwoordig in stedelijk gebied. Een gezonde, levende bodem is natuurlijk overal belangrijk – maar in de stad extra. Bodemdieren recyclen ook daar dode planten tot voedingsstoffen voor nieuw leven, voorkomen droogte en dienen zelf als voedsel voor zoogdieren en vogels. Regent het hard, dan staat de straat niet binnen de kortste keren blank als je goed voor je bodem zorgt. Met deze Battle of the Cities geven we extra aandacht aan de groene kant van de stad, zodat deze zich verder kan ontwikkelen in Nederland.

Duizenden op bodemdierensafari

Tijdens de 8e editie van de Bodemdierendagen zochten al een paar duizend mensen in het hele land als citizen scientist mee naar dat onmisbare leven onder onze voeten. Dit jaar met speciale aandacht voor de bodemdieren in de stad. Maak ook kennis met je ‘onderburen’ tijdens een bodemdierensafari. Inleveren van waarnemingen kan nog net: tot en met vrijdag 21 oktober.

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en het Centrum voor Bodemecologie organiseren ook dit jaar het citizen science-project de Bodemdierendagen. Ze doen dat met hulp van onderzoekers van Wageningen University & Research en de Vrije Universiteit, plus een groeiend aantal partners. Op steeds meer plekken in Nederland brengen zij met het publiek het bodemleven in kaart. Met de resultaten van de eerdere edities kunnen we al de conclusie trekken dat groene tuinen en parken een belangrijke rol spelen bij het in stand houden van de stadsnatuur. www.bodemdierendagen.nl

Voor meer informatie:

• Hoofdorganisator en hoofd wetenschapscommunicatie Froukje Rienks, Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), tel. 06-10487481 / 0317-473400, f.rienks@nioo.knaw.nl
• Hoofdorganisator en bodemexpert dr. Gerard Korthals, Wageningen University & Research, tel. 06-28864345, gerard.korthals@wur.nl

Op deze websitte kun je alle materialen zoals de zoekkaart en zoektips vinden, waarnemingen inleveren en de kaart van Nederland met de eerste resultaten bekijken.

Foto’s: fotobestanden zijn te downloaden. Bron: Ivar Pel / Bodemdierendagen.

Social media: de bodemdieren zijn ook te vinden op:

Twitter: @Bodemdieren

Facebook: @bodemdierendagen

Instagram: @bodemdierendagen

#Bodemdierendagen

Mail: bodemdierendagen@nioo.knaw.nl

Organisaties die helpen bij de Bodemdierendagen zijn: IVN Natuureducatie, Jaarrond Tuintelling, Naturalis, IUCN NL, Scouting Nederland, gemeente Amsterdam, WWF, Weekend van de Wetenschap, LandschappenNL, Nationale Wetenschapsagenda, Vereniging voor Veldbiologie KNNV, Stichting Steenbreek, NL Greenlabel, de tuiniers van AVVN, Nederlands Instituut voor Biologie, JNM, Kinderboerderijen Actief, Kenniscentrum EIS, Natuur & Milieu, Nederlandse Entomologische Vereniging, Deltaplan Biodiversiteitsherstel en steeds meer. De Bodemdierendagen maken inmiddels ook onderdeel uit van het project ‘Onder het Maaiveld’ over het stimuleren van een levende bodem, ondersteund door de Nationale Postcodeloterij.