Bodemdieren op bestbewaakte eilandje van Nederland

Afgelopen maandag zochten onze onderzoekers op een wel heel bijzondere plek naar bodemdieren: het eiland in de Hofvijver. Zij werden vergezeld door Tweede Kamerlid (Partij voor de Dieren) en bioloog Frank Wassenberg. Tientallen verschillende soorten bodemdieren blijken op het eiland te leven, uit negen van de tien diergroepen die we tijdens de Bodemdierendagen zoeken.

Wat zou de diversiteit van bodemdieren zijn op een klein eiland midden in de stad, van 25 bij 35 meter, waar bijna nooit mensen komen? De ogen van bodemecologen Gerard Korthals (NIOO-KNAW en WUR) en Matty Berg (VU) twinkelen terwijl ze in de rode kano’s stappen om als enkele van de zeer weinigen naar het eiland in de Hofvijver te varen. Met in een bak een schepje, een Bodemdierendagen-scoreformulier, een zoekkaart, enkele potjes met een vergrootglas, pen en papier.

Op het eiland doen de ecologen in het kader van het citizen science project de Bodemdierendagen een waarneming van bodemdieren. Het kostte heel wat moeite om toestemming te krijgen voor het betreden van het waarschijnlijk best bewaakte eiland van Nederland. Ook nu komen politieagenten, de Koninklijke Marechaussee en bewakers van de Tweede Kamer allemaal even een kijkje nemen.

Biologenhart

Voor dit unieke onderzoek vroegen de wetenschappers Frank Wassenberg mee, lid van de Tweede Kamer voor de Partij voor de Dieren én bioloog. Ook die heeft er zin in: 'Het is tientallen jaren geleden dat ik veldwerk deed. Mijn biologenhart gaat hier wel echt sneller van kloppen.'

Wat al opvalt tijdens de korte overtocht, is het heldere water. Gerard Korthals licht toe: ‘Dat water komt recht uit de duinen en is dus heel schoon. Enkele jaren geleden is bovendien de bodem van de vijver afgedekt en dat draagt ook bij aan de helderheid.'

Eenmaal aangekomen, zoeken de drie systematisch elke vierkante meter van het eiland af op de aanwezigheid van mieren, duizendpoten, regenwormen en andere groepen bodembewoners. Hoe groter de diversiteit, hoe gezonder de bodem, is het devies.

Score

Na afloop, eenmaal terug op het vasteland, is Matty Berg nog opgetogener dan van tevoren: ‘We vonden tientallen verschillende soorten uit negen van de tien diergroepen die we tijdens de Bodemdierendagen zoeken. Dat lijkt een heel mooie score te gaan worden.’

Score? Klopt, tijdens de Bodemdierendagen krijgt iedere onderzochte zoekplek een soort rapportcijfer dat aangeeft hoe het met het bodemleven is gesteld. Dat cijfer is gebaseerd op de diversiteit van diergroepen. Een groene tuin scoort daardoor vrijwel zeker hoger dan een plantenbak op het balkon. Dat is niet erg, want het is voor iedere citizen scientist juist de uitdaging om komend jaar iets aan te passen waardoor het cijfer volgend jaar, tijdens de Bodemdierendagen 2021, iets hoger is dan nu.

En is het bodemleven op een verlaten stadseiland nu anders dan anders? Voor de Hofvijver vielen verschillende dingen op. Korthals: ‘We vonden weinig slakken. Misschien worden die opgegeten door de watervogels die het eiland bezoeken. De gedetailleerde resultaten publiceren we binnenkort.'

Doe mee met de Bodemdierendagen

Iedereen kan tot en met woensdag 7 oktober meedoen met de Bodemdierendagen, in de eigen tuin of het park om de hoek. Op deze website vind je meer informatie en zoektips, en kun je de zoekkaart of het scoreformulier downloaden. Groepen kunnen voor hun waarneming nog snel een Doe-mee-pakket aanvragen.