Duik onder het maaiveld!

Een bloemenweide met ondergronds een aantal bodemdieren zoals mol, regenworm, kever.
© Compilatie: Bodemdierendagen, mol: EMS Films

Duik onder het maaiveld!

Bodemdierendagen 2023
Nieuws

Herfst! Dus is het weer tijd voor een bodemdierensafari, op zoek naar dat onmisbare leven onder onze voeten. Ook tijdens de 9e editie van de Bodemdierendagen zullen weer vele honderden mensen in het hele land als citizen scientist meezoeken: van vrijdag 22 september tot en met zondag 8 oktober. Zo komen we samen meer te weten over de gezondheid van de bodem in onze steden en dorpen. Want zonder leven onder het maaiveld kunnen we niet.

De landelijke Bodemdierendagen zijn ook dit keer georganiseerd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen Universiteit, de Vrije Universiteit en met de hulp van vele andere organisaties en mensen. De Bodemdierendagen vormden een belangrijke inspiratiebron voor het project Onder het Maaiveld, en daarmee voor de productie van de succesvolle natuurfilm met diezelfde naam die dit jaar vele bezoekers trok. Een mooie aanleiding om nu samen op zoek te gaan naar meer kennis: juist in onze dorpen en steden weten we daar onvoldoende van. En om alvast in de stemming te komen, draait nu tijdens de Bodemdierendagen overal in het land de juniorversie van de film.

 

Campagneposter voor de bodemdierendagen
Bodemdierendagen
Campagneposter voor de bodemdierendagen

Gewoon in de achtertuin!

Veel mensen verwachten het niet, maar onder hun (soms strak) gemaaide gazonnetje ligt een hele wereld. Die van de bodemdieren! In de film kwam dat voor het eerst prachtig tot leven voor een groot publiek. Er zijn wel duizenden verschillende soorten kevers, spinachtigen, slakken enzovoort. Met elk hun eigen rol. En dat alleen al in Nederland. Voor een safari hoef je dan ook niet naar de tropen: duik lekker in je eigen achtertuin, het park om de hoek of de tuin op school. Wat leeft er eigenlijk onder jóuw maaiveld?

Waarnemingen belangrijk

De vernieuwde site www.bodemdierendagen.nl staat weer klaar voor alle waarnemingen. In de vorige edities zijn er meer dan 84.000 bodemdieren – ook wel ‘bodemschatjes’ om hun imago wat verdiend op te poetsen, of de Tiny Ten – geteld. Voor elke plek is het bodembiodiversiteitscijfer daarmee berekend, en landelijk de Bodemdieren Top 3. Met deze resultaten kunnen we al de conclusie trekken dat tuinen, parken en andere groene delen rijk zijn aan bodemdieren en een belangrijke rol spelen voor de stadsnatuur. Maar ook dat er op veel plekken nog van alles te ‘winnen’ valt voor het bodemleven, en dus voor de natuur en onze maatschappij.

Hoogtepunten & nieuws 2023

  1. De bijzondere waarneming van dit jaar vindt plaats op zaterdag 23 september om 11 uur bij de Blokhuispoort in hartje Leeuwarden, samen met de cast van Benno, de nieuwe jeugdopera over bodemdieren (met reuzenslak). Samen ‘dieper graven’, letterlijk en figuurlijk.
  2. Hoe ‘bodemdiervriendelijk’ is jouw stad? Aan de tweede Bodemdieren Battle of the Cities doen mee: Zaanstad, Rotterdam, Utrecht, Leeuwarden, Ede en Houten. Andere gemeenten kunnen zich nog aanmelden… Succes!
  3. Vanaf dit jaar kunnen deelnemers ook waarnemingen inleveren van grasland (daar nemen we maaiveld heel letterlijk dus), akker en bos. En vanuit Vlaanderen!

Goed toeven

Wat verwachten de Bodemdierendagen-onderzoekers van dit nieuwe seizoen? Hoofdorganisator Gerard Korthals (WUR) heeft hoge verwachtingen: “Dit is het jaar van de bodemdieren! Niet alleen met de mooie bioscoopfilm, maar het was eindelijk weer eens niet te droog en wat koeler in de zomer. Onder het maaiveld was het dus goed toeven.” Hij tipt de slakken als mogelijke winnaars. Heeft er tenminste iemand van de zomer van 2023 genoten… VU-onderzoeker Matty Berg hoopt vooral op succes voor zijn lievelingsdieren: “Ik kijk uit naar de eerste plaats voor de pissebedden! Tip: ze zijn veel aanwezig in moestuinen.” Wormenkenner Ron de Goede van de WUR hoopt op lichtpuntjes, letterlijk: “Er bestaan regenwormen met blauw-oplichtend slijm: wie vindt de eerste lichtgevende worm?” Genoeg om naar uit te kijken!

Voor de negende keer organiseren het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Wageningen University (groep Biointeracties & groep Plantgezondheid en Bodembiologie) het citizen science-project de Bodemdierendagen. Ze doen dat met hulp van onderzoekers van die organisaties en de Vrije Universiteit, plus een groeiend aantal partners. Op steeds meer plekken in Nederland brengen zij met het publiek het bodemleven in kaart. Met de resultaten van de eerdere edities kunnen we al de conclusie trekken dat groene tuinen en parken een belangrijke rol spelen bij het in stand houden van de stadsnatuur.

Organisaties die helpen met achterban en activiteiten bij de zoektocht naar die belangrijke bodemdieren zijn: IVN Natuureducatie, Scouting Nederland, Weekend van de Wetenschap, EMS Films, Nederlands Instituut voor Biologie, Stichting Steenbreek, Velt, Pientere Tuinen, de Tuinbranche, Voedsel uit het Bos, Nationale Wetenschapsagenda, Vereniging voor Veldbiologie KNNV, Jaarrond Tuintelling, Naturalis, IUCN NL, NL Greenlabel, de tuiniers van AVVN, JNM, Kinderboerderijen Actief, Kenniscentrum EIS, gemeente Amsterdam, WWF, Natuur & Milieu, Nederlandse Entomologische Vereniging, Herman van Veen Arts Center, LandschappenNL, Deltaplan Biodiversiteitsherstel, Aeres Hogeschool Wageningen en steeds meer.

Voor meer informatie:

  • Hoofdorganisator en hoofd wetenschapscommunicatie Froukje Rienks, Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), tel. 06-10487481 / 0317-473400, f.rienks@nioo.knaw.nl
  • Hoofdorganisator en bodemexpert dr. Gerard Korthals, Wageningen University & Research, tel. 06-28864345, gerard.korthals@wur.nl
  • Regenwormenexpert en organisator dr. Ron de Goede, Wageningen University & Research, tel. 0317 485048, ron.degoede@wur.nl 
  • Bodemdierenexpert prof. dr. Matty Berg, Vrije Universiteit/Universiteit Groningen, tel. 06-12530372, m.p.berg@vu.nl

Website Bodemdierendagen 

www.bodemdierendagen.nl.

Met zoekkaart, zoektips, weetjes, resultaten. En natuurlijk ook de plek om waarnemingen tijdens de bodemdierensafari in te leveren.

Illustratie(s)

Beschikbaar als download onderaan deze pagina.

Afbeeldingen van de zoekkaart en het scoreformulier staan op de Doe Mee-pagina.

Allerlei foto's van bodemdieren en bodemdierenzoekers zijn ook beschikbaar.

Boekje

Ons feestelijke bodemdierenboekje Ondersteboven, van bijzondere bodemdieren! beleeft zijn 4e druk. Mensen die laten weten wat zij terugdoen voor de bodemdieren, krijgen gratis een exemplaar opgestuurd zolang de voorraad strekt: www.bodemdierendagen.nl/nl/wat-doe-jij-voor-de-bodemdieren

Social media

De bodemdieren zijn ook te vinden op:

 

Illustraties